LUDVIG VAN BEETHOVEN

Ne shek. XVIII lindi nje lloj I ri muzikor, marshi funeber I cili u trajtua nga mjft kompozitore te shquat nder te cilet edhe Bethoveni.

Ai eshte nje nga figurat me te shquara te zhvillimit muzikor te te gjitha koherave. Ne vlerat e pakontestueshme qe permban krijimtaria e tij, gjeti vazhdimesi ajo qe u krijua nga koloset e tille te muzikes gjermane e austriake si Bah, Hendel, Gluk , Hajden dhe Moxart. Krijimtaria e tij eshte e lidhur me krijimtarine muzikore qe lindi e u perhaps ne ditet e RevolucionitBorgjez Francez. Kjo lidhet edhe me simpatine e tij per formen republikane te drejtimit shteteror. Ky frymezim revolucionar mbeshtolli gjithe personalitetin e tij krijues dhe beri te pasqyroheshin ne permbajtjen e veprave te tij ato ideale heroike e burrerore qe synonin drejtesi e barazi shoqerore

Bethoveni lindi me 18 dhjetor 1770 ne Bon. Formimi intelektual e muzikor I tij ne fazen feminore pati karakter te sforcuar. Gjyshi, me prejardhje flamande, ishte kapelmaester, kurse I ati nje muzikant zanatci I mire. Me vone ai njihet e studion muzikene koloseve te medhenj te muzikes gjermane: Bah, Hendel, Moxart dhe Hajden. Talenti dhe menyra e tij artistike ndikuan per pranimin e tij si instrumentist. Ne vjeshten e vitin 1792 Bethoveni largohet nga Boni dhe shkon ne Vjene, e cila qe nje nga qendrat me te medha kulturore artistike te Europes. Prezantimin e pare ne kete qytet e beri si instrumentist dhe aty fitoi admirimin e aristokrateve qe I hapen dyert e salloneve te tyre, gje qe ia afirmoi rrugen e tij si muzikant. Pas suksesit te madh si pianist, ai e perqendroi vemendjen si krijues. Per ecurine ne mjeshterine krijuese, rendesi paten mesimet qe ai mori nga Hajdeni, por frytet me te mira ia dha puna kembengulese vetjake.
Kristalizimi I stilit te tij u realizua ne periudhen e pjekurise, qe nis me krijimin e simfonise 3 “Heroika”. Tema heroike qe pershkon pothuaj gjithe krijimtarine e tij, trajton personalitetin heroic te njeriut, I cili del ne emer te njerezimit. Bethoveni e pajis heroin e tij me cilesi te nje filozofi e luftetari, me vullnet te pathyeshem etj.

Qellimi I tij kryesor eshte ti sherbeje njerezimit ne luftene tij per clirim e drite. Qe nga kjo kohe, fuqia shprehese e muzikes se tij erdhi duke u rritur. Ne kete periudhe ai shkroi vepra me ide e permasa madheshtore, nder te cilat dallohet Simfonia 5, opera “Fidelio”, uvertura “Egmonti”, sonata per piano “Apasionata” (frymezuar nga “Shtrengata” e Shekspirit) etj. Ky emertim nuk u be nga vete autori, por nga botuesi I saj Krane, qe emertim beri public thelbin emocional te kesaj vepre. Sipas R. Rolanit, “Apasionata” nuk eshte vetem sonata me e mire nder te tjerat, qe sundon mbi to Mon-blani ne vargun e Alpineve, por eshte dhe vepra qe ne rradhe me simfonite e tij madheshtore, meriton te konsiderohet si nje nga kryeveprat e literatures muzikore boterore.

Permbajtja e vepres se Bethovenit nuk kufizohet vetem me temen heroike. Vend te rendesishem ze edhe tema e natyres: Simfonia 6 (Pastorale) ose Sonata (Aurora), eshte nje nga veprat me monumentale ne krijimtarine e tij. Ai e kompozoi sonaten, qe mund te quhet nje simfoni e vertete pianistike, ne kulmin e veprimtarise se tij si pianist virtuoz dhe si krijues. Ne sonatat e tij per piano vlen te permendet edhe sonata Do/# minor “Sonata e henes”., qe paraqet anen me intime te natyres se tij, emocionet dhe ndjenjat e tij me te thella. Ne krijimtarine e Bethovenit nje nga vendet kryesore e ze simfonia. Bethoveni ka kompozuar 9 simfoni, me nje pune prej 24 vjetesh. Ne plan te pare ne simfonite e tij qendron ideja e heroikes (Simfonia 3, 5 dhe 9).
Perdorimi I melodive popullore ne finalet e simfonise 3 dhe 9 e perforcoi karakterin popullor te veprave te tij. Kulmi I arritjeve te tij qe Simfonia 9. Kjo simfoni u perfundua ne nje kohe kur Bethoveni ishte shurdhuar krejtesisht. Ne kete simfoni ai I vuri ne jete idete e tij ne nje menyre te pazakonte e te guximshme per ate kohe, duke shenuar nje kthese te rendesishme ne ne lemin e muzikes simfonike. Me qellim qe ta conte mendimin e tij te njerezit, ai perdori nje melodi te ngjashme me kenget masive revolucionare, shfrytezoi tekstin e odes se Shilerit, vendosi korin, qe ishte nje gje e papare ne simfoni, saqe Simfonia 9 u quajt dhe Simfonia me kor. Suksesi I saj qe aq I madh saqe mbeti si nje nga modelet me te shquara te muzikes simfonike boterore.
[…Me 26 Mars te vitit 1827, gjate nje tufani me debore dhe kur qielli I nxire gjemonte nga shkreptimat, dha shpirt “miku me I madh dhe me I mire I atyre qe vuajne dhe luftojne”. Nje dore e huaj ia mbylli syte. Te nesermen, kur u hap lajmi I vdekjes, te gjithe e kuptuan humbjen e madhe dhe nje kortezh funeber prej me se 20 mije vetesh e shoqeroi per ne banesen e fundit, Bethoveni, fatkeq, I varfer. I gjymtuar, I vetmuar- personifikimi I dhembjes, te cilit bota ia ka mohuar gezimin…


Ai krijoi GEZIMIN per tia dhuruar botes”…

Gjate koncerteve, neqoftese ne publik fillonin te bisedonin me njeri - tjetrin ose ne rast se nuk i kushtohej vemendje e plote, ai e nderpriste performancen dhe largohej nga skena.

Eshte i pavdekshem dhe legjenda e ROCK N ROLLIT, CHUCK BERRY I KA DEDIKUAR NJE KENG..